Difference between revisions of "LPIC-1 Objectives V3(TR)"
(→110.3 Şifreleme ile veri güvenliği) |
GMatthewRice (Talk | contribs) m (moved LPIC-1 Objectives(TR) to LPIC-1 Objectives V3(TR)) |
||
(7 intermediate revisions by one other user not shown) | |||
Line 118: | Line 118: | ||
* Çalışma seviyesini değiştirmeden önce veya diğer önemli olaylarda kullanıcıları bilgilendirme. | * Çalışma seviyesini değiştirmeden önce veya diğer önemli olaylarda kullanıcıları bilgilendirme. | ||
* Prosesleri düzgün bir şekilde sonlandırma. | * Prosesleri düzgün bir şekilde sonlandırma. | ||
+ | * Systemd ve Upstart temel özellikleri bilgisi. | ||
'''Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:''' | '''Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:''' | ||
* /etc/inittab | * /etc/inittab | ||
Line 140: | Line 141: | ||
* Sistemi kullanım amacına göre dizayn edebilme. | * Sistemi kullanım amacına göre dizayn edebilme. | ||
* /boot bölümü donanımın mimarisine göre açılış için uygun olmasını sağlama. | * /boot bölümü donanımın mimarisine göre açılış için uygun olmasını sağlama. | ||
+ | * LVM temel özellikleri bilgisi. | ||
'''Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:''' | '''Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:''' | ||
* / (root) dosya sistemi | * / (root) dosya sistemi | ||
Line 148: | Line 150: | ||
* bölümlendirmeler | * bölümlendirmeler | ||
<br /> | <br /> | ||
+ | |||
====<span style="color:navy">102.2 Açılış Yükleyicisi Kurma</span>==== | ====<span style="color:navy">102.2 Açılış Yükleyicisi Kurma</span>==== | ||
{| | {| | ||
Line 158: | Line 161: | ||
'''Temel Bilgi Alanları:''' | '''Temel Bilgi Alanları:''' | ||
* Alternatif açılış yeri ve yedek açılış seçeneklerini sağlama | * Alternatif açılış yeri ve yedek açılış seçeneklerini sağlama | ||
− | * GRUB vb açılış yükleyicisini kurabilme ve konfigürasyonunu yapma. | + | * Eski GRUB vb açılış yükleyicisini kurabilme ve konfigürasyonunu yapma. |
+ | * GRUB 2 temel yapılandırma değişiklikleri gerçekleştirme. | ||
* Açılış yöneticisine müdahele edebilme. | * Açılış yöneticisine müdahele edebilme. | ||
'''Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:''' | '''Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:''' | ||
− | * /boot/grub/menu.lst | + | * /boot/grub/menu.lst, grub.cfg ve diğer türevleri |
* grub-install | * grub-install | ||
* MBR | * MBR | ||
* superblock | * superblock | ||
− | + | ||
− | + | ||
<br /> | <br /> | ||
+ | |||
====<span style="color:navy">102.3 Paylaşımlı Kütüphaneleri Yönetme</span>==== | ====<span style="color:navy">102.3 Paylaşımlı Kütüphaneleri Yönetme</span>==== | ||
{| | {| | ||
Line 256: | Line 260: | ||
* uname | * uname | ||
* history | * history | ||
+ | * .bash_history | ||
<br /> | <br /> | ||
+ | |||
====<span style="color:navy">103.2 Metin Dizilerini Filtreler Kullanarak İşleme</span>==== | ====<span style="color:navy">103.2 Metin Dizilerini Filtreler Kullanarak İşleme</span>==== | ||
{| | {| | ||
Line 439: | Line 445: | ||
'''Temel Bilgi Alanları:''' | '''Temel Bilgi Alanları:''' | ||
* mkfs komutunu kullanarak disk bölümleri ve aşağıdaki gibi dosya sistemlerini oluşturma: | * mkfs komutunu kullanarak disk bölümleri ve aşağıdaki gibi dosya sistemlerini oluşturma: | ||
− | ** ext2 | + | ** ext2/ext3/ext4 |
− | + | ||
** xfs | ** xfs | ||
** reiserfs v3 | ** reiserfs v3 | ||
Line 449: | Line 454: | ||
* mkswap | * mkswap | ||
<br /> | <br /> | ||
+ | |||
====<span style="color:navy">104.2 Dosya sistemi bütünlüğünü sağlama</span>==== | ====<span style="color:navy">104.2 Dosya sistemi bütünlüğünü sağlama</span>==== | ||
{| | {| | ||
Line 782: | Line 788: | ||
** LC_ALL | ** LC_ALL | ||
** LANG | ** LANG | ||
+ | ** TZ | ||
* /usr/bin/locale | * /usr/bin/locale | ||
* tzselect | * tzselect | ||
Line 898: | Line 905: | ||
* TCP, UDP ve ICMP'nin ana özelliklerini ve aralarındaki farkları kavramak. | * TCP, UDP ve ICMP'nin ana özelliklerini ve aralarındaki farkları kavramak. | ||
* IPv4 ile IPv6 arasında ana farklılıkları kavramak. | * IPv4 ile IPv6 arasında ana farklılıkları kavramak. | ||
+ | * IPv6 temel özellikleri bilgisi. | ||
'''Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:''' | '''Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:''' | ||
* /etc/services | * /etc/services | ||
Line 908: | Line 916: | ||
* tracepath | * tracepath | ||
<br /> | <br /> | ||
+ | |||
====<span style="color:navy">109.2 Temel ağ yapılandırması</span>==== | ====<span style="color:navy">109.2 Temel ağ yapılandırması</span>==== | ||
{| | {| |
Latest revision as of 08:14, 3 April 2014
Contents
- 1 Giriş
- 2 Sürüm Bilgisi
- 3 Ekler
- 4 Tercümeler
- 5 Hedefler: Sınav 101
- 5.1 Başlık 101: Sistem Mimarisi
- 5.2 Başlık 102: Linux Kurulumu ve Paket yönetimi
- 5.3 Başlık 103: GNU ve Unix Komutları
- 5.3.1 103.1 Komut satırında çalışma
- 5.3.2 103.2 Metin Dizilerini Filtreler Kullanarak İşleme
- 5.3.3 103.3 Temel Dosya Yönetimi Yapma
- 5.3.4 103.4 Stream, boru(pipe) ve yönlendirmelerin kullanımı
- 5.3.5 103.5 Prosesleri oluşturma,izleme ve sonlandırma
- 5.3.6 103.6 Proseslerin çalışma önceliklerini değiştirme
- 5.3.7 103.7 Düzenli ifadeler(regular expression) kullanarak metin dosyalarında arama
- 5.3.8 103.8 vi ile temel dosya düzenleme
- 5.4 Başlık 104: Aygıtlar, Linux Dosya Sistemleri, Dosya sistemi hiyerarşi standartd(FHS,Filesystem Hierarchy Standard)
- 5.4.1 104.1 Disk bölümü ve dosya sistemi oluşturma
- 5.4.2 104.2 Dosya sistemi bütünlüğünü sağlama
- 5.4.3 104.3 Dosya sistemlerinin mount/unmount süreçlerini yönetme
- 5.4.4 104.4 Disk kotası yönetimi
- 5.4.5 104.5 Dosya izinlerini ve sahipliğini yönetme
- 5.4.6 104.6 Sembolik ve hard bağlantı(link) oluşturma ve değiştirme
- 5.4.7 104.7 Sistem dosyalarını bulma ve dosyaları doğru yerlere yerleştirme
- 6 Hedefler: Sınav 102
Giriş
Bu sınav LPIC-1 diğer adıyla LP1 1. sertifikasını almak için gerekli bir sınavdır. Tüm Linux dağıtımlarında ihtiyaç duyulan, ortak olan temel linux uzmanlık bilgilerini kapsamaktadır.
Bu sayfa LPIC-1 sertifikasyon sınavına ait güncel hedefleri içermektedir.
Sürüm Bilgisi
Buradaki hedefle 3.5.0 sürümüne aittir.
2.x sürümünden 3.x sürümüne geçişteki değişikliklere ait özet ve detaylı bilgiler için buraya bakabilirsiniz.
Ekler
Açıklama Zeyilnamesi (1 Ekim 2012)
- önceki açıklamanın tekrar gönderilmesi
- 107.3 bölümündeki dosya listesine TZ env değişkeni eklendi
- 103.1 anahtar kelimeler listesine .bash_history eklendi
Sürüm Güncelleme zeyilnamesi (2 Haziran 2012)
- 3.5.0 sürümüne güncellendi.
- 102.2 bölümündeki anahtar terimler listesine GRUB 2 için temel yapılandırma seviyesinin kapsandığı eklendi.
- 104.1 bölümündeki anahtar terimler listesine ext4 dosya sisteminin kapsandığı eklendi.
- 101.3 bölümündeki anahtar terimler listesine systemd ve upstart için temel özelliklerinin bilinmesi gerektiği eklendi.
- 109.1 bölümündeki anahtar terimler listesine IPv6 temel özellikleri eklendi.
- 102.1 bölümündeki anahtar terimler listesine temel LVM bilgisi eklendi.
- 102.2 bölümündeki anahtar terimler listesinden LILO kaldırıldı.
Açıklama Zeyilnamesi (1 Ekim 2011)
- 110.3 bölümündeki anahtar terimler listesine GPG anahtarı iptali(key revocation) eklendi.
Açıklama Zeyilnamesi(1 Nisan 2009)
- 106.1 bölümünün temel bilgi alanlarına X Font Sunucusu bilgisi eklendi.
Açıklama Zeyilnamesi(1 Ocak 2009)
- 107.3 bölümünün kısmi dosyalar bölümüne TZ çevre değişkeni eklendi.
- 103.1 bölümünün anahtar terimler listesine .bash_history eklendi.
Tercümeler
Burada hedeflerin aşağıdaki dillerde tercümeleri bulunmaktadır.:
- Katalanca (şu anda sadece 101 için)
- Almanca
- Portekizce
- Fransızca
- İspanyolca
- Rusça
- Yunanca
- Türkçe
Başlık 101: Sistem Mimarisi
101.1 Donanım ayarlarını tespit etme ve yapılandırma
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar temel sistem donanımlarını tanıyabilmeli ve donanımların konfigürasyonunu yapabilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Entegre çevre bileşenleri etkinleştirme, devre dışı bırakma
- Klavye vb harici çevre bileşenleri ile veya bu bileşenler olmadan sistemin konfigürasyonunu yapabilmelidir.
- Yığın depolama aygıtları çeşitli türleri arasında ayrımı yapabilme
- Farklı aygıtlar(özellikle de açılış aygıtları) için farklı donanım numaralarını(harware id) ayarlayabilme.
- Coldplug ve hotplug cihazlar arasındaki farkları bilmek.
- Aygıtlar için donanım kaynaklarını belirleme.
- lsusb, lspci vb donanım bilgilerini listelemek için kullanılan araç ve yardımcı programları bilme.
- USB aygıtlarını işletmek için kullanılan araç ve yardımcı programları bilme.
- sysfs, udev, hald, dbus hakkında kavramsal bilgi sahibi olma.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /sys
- /proc
- /dev
- modprobe
- lsmod
- lspci
- lsusb
101.2 Sistemi Açma
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar sistemin önyükleme sürecini yönetebilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Çekirdeğe açılış anında genel açılış yükleyici komutları ve parametreleri verme
- BIOS sürecinden açılış tamamlanana kadarki açılış süreci hakkında bilgi sahibi olma
- Log dosyalarından açılış süresindeki olayları inceleme
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /var/log/messages
- dmesg
- BIOS
- bootloader
- kernel
- init
101.3 Açılış seviyelerini değiştirme, sistemi kapatma veya yeniden başlatma
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar Linux çalışma seviyelerini(runlevel) yönetebilmelidir. Bu hedefler tek kullanıcı moda geçme(single user), kapatma ve yeniden başlatmayı kapsamaktadır. Adayları sistemin çalışma seviyesini değiştirmeden prosesleri doğru bir şekilde sonlandırmalı ve kullanıcıları uyarı gönderebilmelidir. Bu hedefler ayrıca sistemin ön tanımlı çalışma seviyesinin ayarlanmasınıda kapsamaktadır. |
Temel Bilgi Alanları:
- Ön tanımlı çalışma seviyesini ayarlama.
- Tek kullanıcı mod dahil olmak üzere çalışma seviyesi değiştirme
- Komut satırından sistemi kapatma ve yeniden başlatma.
- Çalışma seviyesini değiştirmeden önce veya diğer önemli olaylarda kullanıcıları bilgilendirme.
- Prosesleri düzgün bir şekilde sonlandırma.
- Systemd ve Upstart temel özellikleri bilgisi.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/inittab
- shutdown
- init
- /etc/init.d
- telinit
Başlık 102: Linux Kurulumu ve Paket yönetimi
102.1 Disk bölümlendirmesini tasarlama
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar Linux için disk yapılandırmasını yapabilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Ayrı disk bölümü veya diskler üzerine dosya sistemi ve swap alanı ayırma.
- Sistemi kullanım amacına göre dizayn edebilme.
- /boot bölümü donanımın mimarisine göre açılış için uygun olmasını sağlama.
- LVM temel özellikleri bilgisi.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- / (root) dosya sistemi
- /var dosya sistemi
- /home dosya sistemi
- swap alanı
- mount noktaları
- bölümlendirmeler
102.2 Açılış Yükleyicisi Kurma
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar açılış yükleyicisi seçebilmeli, kurabilmeli ve konfigürasyonu yapabilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Alternatif açılış yeri ve yedek açılış seçeneklerini sağlama
- Eski GRUB vb açılış yükleyicisini kurabilme ve konfigürasyonunu yapma.
- GRUB 2 temel yapılandırma değişiklikleri gerçekleştirme.
- Açılış yöneticisine müdahele edebilme.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /boot/grub/menu.lst, grub.cfg ve diğer türevleri
- grub-install
- MBR
- superblock
102.3 Paylaşımlı Kütüphaneleri Yönetme
Ağırlık | 1 |
Açıklama | Candidates should be able to determine the shared libraries that executable programs depend on and install them when necessary. |
Temel Bilgi Alanları:
- Identify shared libraries.
- Identify the typical locations of system libraries.
- Load shared libraries.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- ldd
- ldconfig
- /etc/ld.so.conf
- LD_LIBRARY_PATH
102.4 Debian Paket Yöneticisini Kullanma
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar debian paket araçlarını kullanarak paket yönetimi yapabilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Debian paketlerini kurma,güncelle ve silme.
- Belirli dosya veya kütüphaneleri içeren dosyaları paketler kurulu olsun olmasın arayabilme.
- Paketler hakkında -paketin kurulu olup olmadığı farketmeden- versiyon,içerik, bağımlılık, paket bütünlüğü ve kurulu olup olmadığı ilgisini alma.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/apt/sources.list
- dpkg
- dpkg-reconfigure
- apt-get
- apt-cache
- aptitude
102.5 RPM ve YUM paket yöneticisi
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar rpm ve yum araçlarını kullanarak paket yönetimi yapabilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- rpm ve yum kullanarak paket kurma, tekrar kurma, güncelleme ve silme işlemleri yapma.
- rpm paketleri hakkında sürüm, durum, bağımlılık, bütünlük ve imza bilgileirini elde edebilme.
- Bir paketin hangi dosyaları içerdiğini, bir dosyanın hakkı pakete ait olduğunu öğrenme.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- rpm
- rpm2cpio
- /etc/yum.conf
- /etc/yum.repos.d/
- yum
- yumdownloader
Başlık 103: GNU ve Unix Komutları
103.1 Komut satırında çalışma
Ağırlık | 4 |
Açıklama | Adaylar komut satırını kullanarak kabuk ile etkileşim kurabilmelidir. Burada kabuk olarak bash kullanıldığı varsayılmıştır. |
Temel Bilgi Alanları:
- Temel görevleri yürütebilmek için komut satırından tek bir kabuk komutu veya bir satırlık komut serisi çalıştırma
- Kabuk çevre değişkenlerini kullanma(değişken tanımlama, referans verme, değişkenleri export etme) veya değiştirme
- Önceki çalıştırılan komutları kullanma(history) ve düzenleme.
- path'de tanımlı veya tanımlı olmayan komutları çalıştırma.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- .
- bash
- echo
- env
- exec
- export
- pwd
- set
- unset
- man
- uname
- history
- .bash_history
103.2 Metin Dizilerini Filtreler Kullanarak İşleme
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar metin dizilerine(streams) filtreler uygulayabilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- GNU textutils paketinde bulunan UNIX komutlarını kullanarak metin dosyalarına veya çıktı dizilerine filtreler uygulamak.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- cat
- cut
- expand
- fmt
- head
- od
- join
- nl
- paste
- pr
- sed
- sort
- split
- tail
- tr
- unexpand
- uniq
- wc
103.3 Temel Dosya Yönetimi Yapma
Ağırlık | 4 |
Açıklama | Adaylar dosya ve dizin yönetimi için temel linux komutlarını kullanabilmeliler. |
Temel Bilgi Alanları:
- Tek bir dizin veya dosyayı kopyalama, taşıma ve silme
- Birden fazla dosya ve dizinleri alt dizinlerle birlikte kopyalama
- Birden fazla dosya ve dizinleri alt dizinlerle birlikte silme
- Komutlarda basit ve ileri seviye genel arama(wildcards) özelliklerini kullanma.
- find komutu ile dosyaları tipine, boyutuna veya zamanına göre bulma ve bulunan dosyalar üzerinde işlem yapma.
- tar, cpio ve dd komutlarının kullanımı.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- cp
- find
- mkdir
- mv
- ls
- rm
- rmdir
- touch
- tar
- cpio
- dd
- file
- gzip
- gunzip
- bzip2
- file globbing
103.4 Stream, boru(pipe) ve yönlendirmelerin kullanımı
Ağırlık | 4 |
Açıklama | Adaylar, streams yönlendirebilmeli ve metinsel verinin daha efektif olarak islenmesi için streams birlestirebilmelidir. Buradaki konular,standart girdinin,standart çıktının ve standart hatanın yönlendirilmesi,bir komutun çıktısının baska bir komuta girdi olarak verilmesi,bir komutun çıktısının baska bir komuta argüman olarak verilmesi ve çıktının hem standart çıktıya hem de dosyaya gönderilmesidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Standart girdinin, çıktının ve hatanın yönlendirilmesi.
- Bir komutun çıktısının baska bir komutu girdi olarak verilmesi.
- Bir komutun çıktısının baska bir komuta argüman olarak verilmesi.
- Çıktının hem standart çıktıya hem de bir dosyaya gönderilmesi.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- tee
- xargs
103.5 Prosesleri oluşturma,izleme ve sonlandırma
Ağırlık | 4 |
Açıklama | Adaylar, temel süreç yönetimini yerine getirebiliyor olmalılardır. |
Temel Bilgi Alanları:
- Önplanda ve arkaplanda süreçleri çalıstırmak.
- Bir programa sistemden çıktıktan sonra çalısmaya devam etmesi için bir programa sinyal göndermek.
- Aktif süreçleri izlemek.
- Süreçleri gösterim için seçmek ve sıralamak.
- Süreçlere sinyal göndermek.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- &
- bg
- fg
- jobs
- kill
- nohup
- ps
- top
- free
- uptime
- killall
103.6 Proseslerin çalışma önceliklerini değiştirme
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar, süreç çalısma önceliklerini yönetebiliyor olmalılardır. |
Temel Bilgi Alanları:
- Olusturulan bir görev için varsayılan önceligi bilmek.
- Bir programı varsayılandan yüksek ya da alçak bir öncelikte çalıstırmak.
- Çalısan bir sürecin önceligini degistirmek.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- nice
- ps
- renice
- top
103.7 Düzenli ifadeler(regular expression) kullanarak metin dosyalarında arama
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar, düzenli ifadeleri kullanarak dosyalar ve metin verisi üzerinde degisiklik yapabiliyor olmalılardır. Bu konu birçok simge karakter içeren basit düzenli ifadeler olusturmayı kapsar. Aynı zamanda dosya sisteminde ya da dosya içeriginde arama yapmak için düzenli ifadelerin kullanımını da kapsar. |
Temel Bilgi Alanları:
- Birçok simge karakter içeren basit düzenli ifadeler olusturmak.
- Dosya sisteminde ya da dosya içeriginde arama yapmak için düzenli ifadelerin kullanmak.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- grep
- egrep
- fgrep
- sed
- regex(7)
103.8 vi ile temel dosya düzenleme
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar, metin dosyalarını vi kullanarak düzenleyebiliyor olmalılardır. Bu konu, vi ile dosyada gezinmeyi, temel vi modlarını,bir metini ekleme,düzenleme,silme,kopyalama ve arama işlemlerini içermektedir. |
Temel Bilgi Alanları:
- vi kullanarak bir dosyada gezinmek.
- Temel vi modlarını kullanmak.
- Bir metin aramak, düzenlemek, silmek,kopyalamak ve aramak.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- vi
- /, ?
- h,j,k,l
- i, o, a
- c, d, p, y, dd, yy
- ZZ, :w!, :q!, :e!
Başlık 104: Aygıtlar, Linux Dosya Sistemleri, Dosya sistemi hiyerarşi standartd(FHS,Filesystem Hierarchy Standard)
104.1 Disk bölümü ve dosya sistemi oluşturma
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar disk bölümlerini yapılandırabilmeli ve disk vb medyalar üzerinde dosya sistemleri -swap dahil- oluşturabilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- mkfs komutunu kullanarak disk bölümleri ve aşağıdaki gibi dosya sistemlerini oluşturma:
- ext2/ext3/ext4
- xfs
- reiserfs v3
- vfat
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- fdisk
- mkfs
- mkswap
104.2 Dosya sistemi bütünlüğünü sağlama
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar standard dosya sistemleri ve jurnal(journaling) desteği olan dosya sistemlerinin bakımını yapabilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Dosya sisteminin bütünlüğünü doğrulama.
- Boş alanları ve inode değerlerini görüntüleme.
- Basit dosya sistemi sorunlarını giderme.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- du
- df
- fsck
- e2fsck
- mke2fs
- debugfs
- dumpe2fs
- tune2fs
- xfs araçları (xfs_metadump, xfs_info vb.)
104.3 Dosya sistemlerinin mount/unmount süreçlerini yönetme
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar dosya sistemlerini mount edebilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Dosya sistemlerini elle mount/unmount yapma.
- Açılışta dosya sistemlerini mount edebilme.
- Kullanıcıların mount edebileceği çıkarılabilir dosya sistemlerini yapılandırma.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/fstab
- /media
- mount
- umount
104.4 Disk kotası yönetimi
Ağırlık | 1 |
Açıklama | Adaylar kullanıcılar için disk kotası yönetimi yapabilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- dosya sistemi için disk kotası tanımlama.
- kullanıcı kotasını düzenleme, kontrol etme ve raporlama.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- quota
- edquota
- repquota
- quotaon
104.5 Dosya izinlerini ve sahipliğini yönetme
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar dosya izinleri ve sahiplikliklerini doğru bir şekilde kullanarak dosyalara erişimleri kontrol edebilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Standart, özel dizin ve dosyalara erişimleri yönetme.
- Güvenliği sağlamak için suid,sgid ve sticky bit gibi özel erişim modlarını kullanma.
- Dosya oluşturma maskeleri(umask) değiştirebilme.
- Dosya erişimlerinde grup alanını kullanarak grup üyelerine erişim izni verme.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- chmod
- umask
- chown
- chgrp
104.6 Sembolik ve hard bağlantı(link) oluşturma ve değiştirme
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar hard veya soft bağlantı oluşturabilmeli ve bu bağlantıları yönetebilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Bağlantılar oluşturma
- Hard veya soft bağlantıları tanımlama
- Dosya kopyalama ile bağlantı kurma arasındaki farklılıklar.
- Sistem yönetim işleri için bağlantıların kullanılması
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- ln
104.7 Sistem dosyalarını bulma ve dosyaları doğru yerlere yerleştirme
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adayların Filesystem Hierarchy Standard (FHS) tarafından belirlenen dosya ve dizin sınıflandırması hakkında bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. |
Temel Bilgi Alanları:
- FHS(Filesystem Hierarchy Standard) standartlarına göre dosyaların doğru yerlerini anlama.
- Linux'de dosya ve komutları bulma
- FHS standartlarına göre önemli dosya ve dizinlerin yerlerini ve amacını bilme.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- find
- locate
- updatedb
- whereis
- which
- type
- /etc/updatedb.conf
Başlık 105: Kabuklar, script ve veri yönetimi
105.1 Kabuk(shell) çevre değişkenlerini kullanma ve özelleştirme
Ağırlık | 4 |
Açıklama | Adaylar, kabuk ortamını kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılamak üzere özelleştirebilmeliler. Adaylar,global ve kullanıcı profillerini düzenleyebilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Sisteme giris zamanında ya da yeni bir kabuk ekranına geçerken çevre degiskenlerinin ayarlamak (Ör:PATH)
- Sık kullanılan komutlar için BASH fonksiyonları yazmak.
- Yeni kullanıcı hesapları için minimum iskelet dizinleri olusturmak.
- Komut arama yoluna dogru dizini vermek.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/profile
- env
- export
- set
- unset
- ~/.bash_profile
- ~/.bash_login
- ~/.profile
- ~/.bashrc
- ~/.bash_logout
- function
- alias
- lists
105.2 Basit scriptler yazma ve düzenleme
Ağırlık | 4 |
Açıklama | Adaylar mevcut script'leri özellestirebilmeli ya da yeni BASH script'leri yazabilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Standart sh sentaksı kullanmak.(döngüler, sartlı ifadeler)
- Bir komutun çıktısını baska bir komuta parametre olarak vermek.
- Bir komut çalısmasından sonra dönen degerlerden basarılı ya da basarısız oldugunu anlamak ve varsa ekstra bilgileri almak.
- Superuser'a belli sartlar altında mail göndermek.
- Script yorumlayıcısını shebang(#!) satırında dogru ayarlamak
- Script'lerin lokasyonunu, sahipligini, çalıstırılmasını ve suid haklarını yönetmek
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- for
- while
- test
- if
- read
- seq
105.3 SQL veri yönetimi
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar, veritabanlarını sorgulayabilmeli ve temel SQL komutları kullanarak veri üzerinde islem yapabilmelilerdir. Bu konu,2 tablonun birlestirilerek sorgulanmasını ve/veya subselect'leri içermektedir |
Temel Bilgi Alanları:
- Temel SQL komutlarını kullanmak.
- Temel veri isleme gerçeklestirmek.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- insert
- update
- select
- delete
- from
- where
- group by
- order by
- join
Başlık 106: Kullanıcı arayüzleri ve masüstü
106.1 X11 Kurulumu ve yapılandırması
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar X11 kurabilmeli ve konfigurasyonunu yapabilmelidir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Video kartının ve monitörün X sunucusu tarafından desteklenip desteklenmedigini anlamak.
- X font sunucusunu ögrenmek.
- X Penceresi yapılandırma dosyasının hakkında temel bilgi edinmek.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/X11/xorg.conf
- xhost
- DISPLAY
- xwininfo
- xdpyinfo
- X
106.2 Görüntü yöneticisini yapılandırma
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar, monitör yöneticini kurup, özellestirebilmelilerdir. Bu konu, XDM (X Display Manger), GDM (Gnome Display Manager) ve KDM (KDE Display Manager) görüntü yöneticilerini kapsamaktadır |
Temel Bilgi Alanları:
- Görüntü yöneticisini açıp kapatmak.
- Görüntü yöneticisi selamlama cümlesini degistirmek.
- Görüntü yöneticisi için varsayılan renk derinligini degistirmek.
- Görüntü yöneticisini X-istasyonları için yapılandırmak.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/inittab
- xdm konfigürasyon dosyaları
- kdm konfigürasyon dosyaları
- gdm konfigürasyon dosyaları
106.3 Erişilebilirlik
Ağırlık | 1 |
Açıklama | Erişilebilirlik teknolojileri hakkında bilgi ve farkındalığın gösterilmesi |
Temel Bilgi Alanları:
- Klavye erilebilirlik ayarlarını yapmak.(AccessX)
- Görsel ayarlar ve temalar.
- Yardımcı Teknolojiler (ATs)
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- Sticky/Repeat Keys
- Slow/Bounce/Toggle Keys
- Mouse Keys
- High Contrast/Large Print Desktop Themes
- Screen Reader
- Braille Display
- Screen Magnifier
- On-Screen Keyboard
- Gestures (used at login, for example gdm)
- Orca
- GOK
- emacspeak
Başlık 107: Yönetim Görevleri
107.1 Kullanıcı hesapları,gruplar ve ilgili sistem dosyalarının yönetimi
Ağırlık | 5 |
Açıklama | Adaylar, kullanıcı hesabı ekleyip, silebilmeli ve askıya alabilmeli ve kullanıcı hesaplarında güncelleme yapabilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Kullanıcı ve grup hesabı eklemek, kaldırmak ve güncellemek.
- password/group veritabanlarında kullanıcı/grup bilgilerini yönetmek.
- Özel amaçlı ve limitli hesaplar olusturup, yönetmek.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/passwd
- /etc/shadow
- /etc/group
- /etc/skel
- chage
- groupadd
- groupdel
- groupmod
- passwd
- useradd
- userdel
- usermod
107.2 Zamanlanmış işler(cron) ile sistem yönetimi görevlerinin otomatikleştirilmesi.
Ağırlık | 4 |
Açıklama | Adaylar, düzenli aralıklarla ya da belirlenen spesifik bir zamanda sistem işlerini çalıstırmak için cron ve anacron'u kullanabilir olmalılardır. |
Temel Bilgi Alanları:
- Sistem islerini ve cron'u yönetmek.
- at ve cron'a kullanıcı erisimlerini yapılandırmak.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/cron.{d,daily,hourly,monthly,weekly}
- /etc/at.deny
- /etc/at.allow
- /etc/crontab
- /etc/cron.allow
- /etc/cron.deny
- /var/spool/cron/*
- crontab
- at
- atq
- atrm
107.3 Yerelleştirme ve Uluslararası hale getirme
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar, sistemi İngilizce'den başka bir dille sistemin yerelleştirmesini sağlayabilmelilerdir. Ayrıca,LANG = C'nin script yazarken neden yararlı oldugunu bilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Yerelleştirme ayarları.
- Zaman dilimini ayarlamak.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/timezone
- /etc/localtime
- /usr/share/zoneinfo
- Çevre Değişkenleri:
- LC_*
- LC_ALL
- LANG
- TZ
- /usr/bin/locale
- tzselect
- tzconfig
- date
- iconv
- UTF-8
- ISO-8859
- ASCII
- Unicode
Başlık 108: Zaruri Sistem Servisleri
108.1 Sistem saatini ayarlama
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar, sistem zamanının düzgün şekilde ayarlayabilmeli ve NTP ile saati senkronize edebilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Sistem saatini ve tarihini tanımlama.
- Donanım saatini UTC'de dogru zamana ayarlamak.
- Dogru zaman dilimini yapılandırmak.
- Temel NTP yapılandırması.
- pool.ntp.org servisinin kullanılması.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /usr/share/zoneinfo
- /etc/timezone
- /etc/localtime
- /etc/ntp.conf
- date
- hwclock
- ntpd
- ntpdate
- pool.ntp.org
108.2 Sistem logları
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar, syslog daemon'unu yapılandırabilmelilerdir. Bu konu, loglama daemon'unun log çıktılarını merkezi bir log sunucusuna gönderecek sekilde ya da log çıktılarını merkezi bir log sunucu olarak kabul edecek sekilde yapılandırılmasını da içermektedir. |
Temel Bilgi Alanları:
- syslog yapılandırma dosyaları
- syslog
- standart olanaklar, öncelikler ve eylemler
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- syslog.conf
- syslogd
- klogd
- logger
108.3 Mail sunucu(MTA,Mail Transfer Agent) temelleri
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar yaygın olarak kullanılan MTA'lardan haberdar olmalılardır ve istemci üzerinde temel yönlendirme ve alias yapılandırması yapabilmelilerdir. Diger yapılandırma dosyaları dahil degildir. |
Temel Bilgi Alanları:
- E-posta alias'ları olusturmak.
- E-posta yönlendirmesini yapılandırmak.
- Yaygın olarak kullanılan MTA programları hakkında bilgi sahibi olmak(postfix, sendmail, qmail, exim) (yapılandırma dahil degildir)
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- ~/.forward
- sendmail emulation layer komutları
- newaliases
- mailq
- postfix
- sendmail
- exim
- qmail
108.4 Yazıcılar ve çıktı yönetimi
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar, CUPS ve LPD arayüzünü kullanarak yazıcı kuyruğunu ve kullanıcı yazdırma işlemlerini yönetebilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Temel CUPS yapılandırması(yerel ve uzak yazıcılar için).
- Kullanıcı yazdırma kuyruklarını yönetmek.
- Genel yazdırma problemleri için problem çözme.
- Yapılandırılmıs yazdırma kuyrugundan islem çıkarma ve islem ekleme.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- CUPS konfigürasyon dosyaları, araçları ve yardımcı programlar.
- /etc/cups
- eski lpd arayüzü(lpr, lprm, lpq)
Başlık 109: Networking Fundamentals
109.1 İnternet protokollerinin temelleri
Ağırlık | 4 |
Açıklama | Adaylar, TCP/IP ağ temellerini kavradıklarını gösterebilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Ağ maskelerinin anlasılması.
- Public ve private "dotted quad" IP adresleri arasındaki farkı anlamak.
- Varsayılan route/yönlendirme eklemek.
- Genel TCP ve UDP portları hakkında bilgi edinmek (20, 21, 22, 23, 25, 53, 80, 110, 119, 139, 143, 161, 443, 465, 993, 995).
- TCP, UDP ve ICMP'nin ana özelliklerini ve aralarındaki farkları kavramak.
- IPv4 ile IPv6 arasında ana farklılıkları kavramak.
- IPv6 temel özellikleri bilgisi.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/services
- ftp
- telnet
- host
- ping
- dig
- traceroute
- tracepath
109.2 Temel ağ yapılandırması
Ağırlık | 4 |
Açıklama | Adaylar, istemci makinalarda yapılandırma ayarlarını görebilmeli, değiştirebilmeli ve dogrulayabilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Ag arayüzlerini elle ve otomatik olarak yapılandırmak.
- Temel TCP/IP host yapılandırması.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/hostname
- /etc/hosts
- /etc/resolv.conf
- /etc/nsswitch.conf
- ifconfig
- ifup
- ifdown
- route
- ping
109.3 Temel ağ sorunlarını giderme
Ağırlık | 4 |
Açıklama | Adaylar, istemci makinelerdeki ağ problemlerini belirleyebilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Elle ve otomatik olarak ağ arayüzlerini ve yönlendirme tablosunu yapılandırmak ve ağ arayüzü eklemek, silmek, baslatmak, durdurmak,yeniden başlatmak ve yeniden yapılandırmak.
- Yönlendirme(routing) tablosunu degiştirmek, görüntülemek ve yapılandırmak ya da yanlış yapılandırılmıs ön tanımlı ağ geçidini elle yapılandırmak.
- Ağ yapılandırmasıyla ilgili problemleri debug etmek.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- ifconfig
- ifup
- ifdown
- route
- host
- hostname
- dig
- netstat
- ping
- traceroute
109.4 Kullanıcı tarafında DNS ayarlarını yapılandırma.
Ağırlık | 2 |
Açıklama | Adaylar, istemci makinada dns'i yapılandırabilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Yerel sistemde DNS'in kullanılısını göstermek.
- Kullanılacak isim çözümleyicisinin sırasını degistirmek.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/hosts
- /etc/resolv.conf
- /etc/nsswitch.conf
Başlık 110: Güvenlik
110.1 Güvenlik yönetimi görevlerinin yürütülmesi
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar, yerel güvenlik politikalarına göre makine güvenlik yapılandırmasının nasıl gözden geçirilmesi gerektigini bilmeleri gerekmektedir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Bir sistemi, suid ve sgid bit'e sahip dosyaları bulmak üzere incelemek.
- Kullanıcı şifrelerinin oluşturulması ve şifrelerinin degiştirilmesi ve şifre eskitme bilgisinin girilmesi.
- Bir sistem üzerindeki açık portların nmap ve netstat kullanılarak belirlenmesi.
- Kullanıcının sisteme girislerini, kullanıcı süreçlerini ve bellek kullanımını sınırlamak.
- Temel sudo yapılandırması ve kullanımı.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- find
- passwd
- lsof
- nmap
- chage
- netstat
- sudo
- /etc/sudoers
- su
- usermod
- ulimit
110.2 Sunucu güvenliğini sağlama
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar, temel seviyede makine güvenliginin nasıl ayarlandıgını bilmelilerdir. |
Temel Bilgi Alanları:
- Shadow sifrelerinin varlıgından ve nasıl çalıstıgından haberdar olmak.
- Kullanımda olmayan ag servislerini kapatmak.
- TCP wrapper'ların rolünü anlamak.
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- /etc/nologin
- /etc/passwd
- /etc/shadow
- /etc/xinetd.d/*
- /etc/xinetd.conf
- /etc/inetd.d/*
- /etc/inetd.conf
- /etc/inittab
- /etc/init.d/*
- /etc/hosts.allow
- /etc/hosts.deny
110.3 Şifreleme ile veri güvenliği
Ağırlık | 3 |
Açıklama | Adaylar, veriyi ve iletisimi korumak için public key tekniklerini kullanmayı bilmelidirler. |
Temel Bilgi Alanları:
- Temel OpenSSH 2 yapılandırılmasını ve kullanımını saglamak.
- OpenSSH 2 sunucu key dosyalarınının rolünü anlamak.
- Temel GnuPG yapılandırılmasını, kullanımını ve anahtar iptalini saglamak.
- SSH port tünelleme metodunu anlamak (X11 tünellerini de içermektedir.).
Kullanılan dosyalar, terimler ve araçların kısmi bir listesi:
- ssh
- ssh-keygen
- ssh-agent
- ssh-add
- ~/.ssh/id_rsa and id_rsa.pub
- ~/.ssh/id_dsa and id_dsa.pub
- /etc/ssh/ssh_host_rsa_key and ssh_host_rsa_key.pub
- /etc/ssh/ssh_host_dsa_key and ssh_host_dsa_key.pub
- ~/.ssh/authorized_keys
- /etc/ssh_known_hosts
- gpg
- ~/.gnupg/*